Promowanie zdrowia

 Do napisania tego artykułu skłoniła mnie chęć podzielenia się moimi doświadczeniami jako koordynatora ds. promocji zdrowia w Przedszkolu Publicznym nr 32 w Szczecinie, placówce należącej do Zachodniopomorskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie. Chciałam pokrótce przedstawić przebieg naszych działań, ich rezultaty, sukcesy i porażki.

W naszym przedszkolu promocja zdrowia nie jest czymś nowym, od zawsze była wpisana w jego charakter. Z koleżankami od dawna wdrażałyśmy i realizowałyśmy zagadnienia z zakresu edukacji zdrowotnej. Organizowałyśmy różnego rodzaju akcje na rzecz promocji zdrowia. Jednak pojedyncze działania nie odnosiły zamierzonego skutku. Dlatego postanowiłyśmy szerzej zająć się tym problemem.

W 2006 r. przystąpiłyśmy do ZSSzPZ. Rok szkolny 2006/2007 to czas bliższego zapoznania się z ideą SzPZ oraz przygotowań zmierzających do podjęcia działań na rzecz zdobycia certyfikatu ZSSzPZ. Koncepcja szkoły promującej zdrowie ma ponad 20 lat , narodziła się w Europie. Do Polski przywędrowała wraz z projektem "Zdrowa Szkoła" wystosowanym przez WHO w 1991 r. Trudno szczegółowo określić datę przystąpienia województwa zachodniopomorskiego do OSSPZ, gdyż wynika to z restrukturyzacji województw, ale wiemy, że jedną z pierwszych była SzP nr 12 w Stargardzie Szczecińskim. Obecnie do ZSSzPZ należą 102 placówki w tym 22 przedszkola.

Przystępując do SSzPZ wiedziałyśmy, że czeka nas ogrom pracy i nie byłyśmy do końca pewne czy damy sobie radę. Trzeba wiedzieć,

że tworzenie szkoły promującej zdrowie polega na wprowadzaniu wielu zmian i nie mogą to być pojedyncze akcje czy innowacje. Wprowadzane zmiany mają charakter systemowy, długotrwały

i dotyczą wszystkich sfer funkcjonowania placówki (Edukacja zdrowotna

i promocja zdrowia z.10-11), a działania te muszą obejmować całą społeczność SzPZ.

Należy pamiętać, że przedszkole to nie tylko dzieci, to także nauczyciele, dyrekcja, pracownicy, rodzice i wszyscy ci, którzy to przedszkole odwiedzają, wspierają i z nim współpracują. Przedszkole to także budynek, baza, jego wyposażenie. Ogromnie znaczenie ma atmosfera, warunki i klimat jaki w nim panuje. W dobrze wyposażonym przedszkolu, kolorowych i zadbanych salach, dziecko czuje się dobrze i wie, że osoby, które w nim pracują są przyjazne, dbają o jego i swoje bezpieczeństwo i zdrowie. Rodzice natomiast bez przeszkód

i wątpliwości powierzają im własne pociechy. W atmosferze serdeczności i zrozumienia wiele można osiągnąć. Jest to samonapędzający się mechanizm, w którym wszystkie tryby muszą ze sobą współpracować. Wzorem takiego mechanizmu stała się dla nas Koncepcja SzPZ. Jej model i idea odzwierciedla wszystko to, do czego chcemy dążyć i co chcemy osiągnąć.

Punktem kulminacyjnym była Konferencja dla koordynatorów ZSSzPZ, która odbyła się we wrześniu 2006 roku w Ińsku pod hasłem "Klimat - strategiczne działania dla tworzenia SzPZ, na której jasno przedstawiono strategię tworzenia SzPZ, jej cele i zadania. Określone zostały wymagania co do warunków uzyskania certyfikatu. Koleżanki z całego województwa przedstawiły relacje z działalności ich SzPZ, dzieliły się własnymi spostrzeżeniami i doświadczeniami w tej dziedzinie. Był to prawdziwy zastrzyk energii do dalszej pracy.

Naszym kolejnym zadaniem było zapoznanie całej społecznośći przedszkolnej z modelem i strategią tworzenia PPZ. Spośród jej członków wyłoniliśmy zespół ds. promocji zdrowia, do którego należą nauczyciele, pracownicy i rodzice, a mnie przypadła w udziale rola koordynatora. Na tym etapie chyba najtrudniejsze było przełożenie standardów opracowanych dla szkoły na warunki przedszkolne, które bardzo różnią się od siebie, mają inny charakter i możliwości.

Następnie określiliśmy standardy i przystąpiliśmy do badania naszego środowiska. Po ich zakończeniu dokonaliśmy analizy wyników

i wyłoniliśmy dwa główne problemy:

1.) Poprawa aktywności fizycznej naszej społeczności poprzez zwiększenie motywacji, promowanie różnych form aktywności ruchowej, włączenie rodziców do działań na rzecz zdrowia fizycznego swojego dziecka.

2.) Niwelowanie nieprawidłowych nawyków żywieniowych, promowanie zdrowej żywności, zastosowanie profilaktyki żywieniowej

(w stosunku do alergików i zapobieganiu otyłości).

Te problemy były podstawą do opracowania dwuletniego planu działania PPZ pt: "Hejnałek - Placówką Promującą Zdrowie" wspieranego programem edukacji ekologicznej. Wytyczyliśmy cele i zadania, określiliśmy terminy realizacji, sposób monitorowania

i ewaluacji. Aby nasze działania miały charakter zmian zaczęliśmy od kuchni, wykluczając z jadłospisu słodycze, zastępując je zdrową żywnością tj. owocami, jogurtem, sałatkami. Dla dzieci alergicznych i ze skazą białkową przygotowywane są osobne posiłki zgodne

z zaleceniami specjalisty i rodzica. Następnie zajęliśmy się bazą, zaczynając od pomiaru wzrostu dzieci, a kończąc na wymianie mebli, stołów i krzeseł zgodnie z normami BHP i sanepidu.

Dokonaliśmy modernizacji ogrodu i renowacji sprzętu ogrodowego przy aktywnym współudziale rodziców. By wzbogacić fundusze przedszkola na zakup sprzętu sportowego i zabawek organizowałyśmy festyny , kiermasze i giełdy. Przez cały czas gromadzimy surowce wtórne. Pieniądze z ich sprzedaży przeznaczone są na doposażanie sal i zakup nagród dla uczestników różnego rodzaju konkursów, spartakiad, turniejów. Propagujemy różne formy aktywności ruchowej. Do swoich działań włączamy instytucje lokalne, społeczne, zdrowotne i media.

Organizujemy dla naszej społeczności szereg spotkań, wspólnych wyjazdów, wycieczek plenerowych, spacerów, zajęć ruchowych np spartakiady, zawody sportowe i zabawy z rodzicami typu: "Mamo, tato ćwicz ze mną", "Spotkania integracyjne". Nawiązałyśmy współpracę z wieloma instytucjami i osobami, które przeprowadziły prelekcje, szkolenia. Były to często otwarte spotkania, badania i konsultacje,

w których mogła uczestniczyć cała społeczność przedszkola. Posiłkowaliśmy się programami i przedsięwzięciami z zewnątrz, np projekt Akademii Rolniczej w Szczecinie współfinansowany przez UE pt: "Upowszechnienie wiedzy dotyczącej racjonalnego żywienia dzieci

w wieku przedszkolnym....", "Chcesz być zdrowy, smaczną rybę jedz", ZCOiPZ np. "Warzywa to przyjaciele dzieci", "Przedszkolaki lubią jabłka i buraki" oraz z US, PAM, wspomagaliśmy się współpracą z instytucjami użytku publicznego np. z ZCOPZ, ZOZ nr 2, z Wojewódzkim konsultantem ds. alergii, Policją, LOP, Poradnią P.P. nr 2 i wielu innymi.

Sami organizujemy szereg przemyślanych form mających na celu promowanie zdrowego żywienia, organizowałyśmy spotkania, zajęcia otwarte, turnieje, konkursy międzyprzedszkolne w tym plastyczny pt: "Zaczarowany świat witamin" oraz konkurs dla rodziców

i pracowników np. "Przepis na sałatkę wiosenną".

Chcemy sprawić by dzieci i rodzice czuli się współtwórcami i uczestnikami PPZ, gdyż każdy członek naszej społeczności może mieć wpływ na jej klimat i atmosferę. Tak często natłok innych spraw przeszkadza dostrzec to, co ważne i piękne, czas poświęcony dziecku kiedyś zaowocuje wzajemnością i przyniesie rezultaty. Dzięki temu programowi w naszej placówce dokonało się wiele zmian,

są to zmiany ustawiczne, które trwają, dokonują się świadomie i z naszym udziałem. Mamy pewność, że nasza praca w zakresie promocji zdrowia nie zakończy się wraz z uzyskaniem certyfikatu, gdyż zdrowie to najważniejsza wartość,

o którą trzeba dbać i pielęgnować.

Artykuł przygotowały:

Dorota Golubska, Katyrzyna Łaska- Koler

Przedszkole Publiczne NR 32 "Hejnałek" Szczecin.